Afty występujące w jamie ustnej są często spotykaną dolegliwością. Pojawiają się najczęściej na języku pojedynczo lub w skupiskach. Zwykle znika samoistnie po 1-4 tygodniach. Przez swoje umiejscowienie dolegliwość ta jest bolesna i bardziej utrudnia czynności jak jedzenie, przełykanie, a nawet mówienie. Wielokrotnie nawracające afty są zwane aftami nawrotowymi i ich obecność warto skonsultować z lekarzem, aby dogłębnie je zdiagnozować.

Czym są afty i jak powstają

Afty są to ubytki błony śluzowej, pokryte białym nalotem i otoczone rumieniowatym, zapalnym obrzeżem. Najczęściej są bardzo bolesne w postaci  niewielkich nadżerek albo owrzodzeń.  Mogą się pojawiać pojedynczo afty lub w grupach na podniebieniu miękkim, policzkach, wargach czy języku. Osiągają one średnicę od 0,5 mm do 3 cm, jednak zazwyczaj nie przekraczają 5 mm.

Do najczęstszych przyczyn powstania aft należą:

• nieodpowiednia higiena – nie mycie warzyw i owoców, gryzienie długopisów czy paznokci;
• choroby zębów – próchnica, kamień nazębny, itp.;
• mechaniczne uszkodzenia np. ukłucie szczoteczką do zębów, podrażanie po zabiegu dentystycznym;
• zaburzenia autoimmunologiczne np. nadwrażliwości pokarmowe;
• przyjmowanie niektórych leków;
• zmęczenie;
• niedobory żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego;
• alergie;
• zaburzenia hormonalne.

Co stosować na afty

Leczenie aft warto zacząć od leczenia miejscowego przy pomocy preparatu przeciwzapalnego i antyseptycznego, który izoluje zmianę od czynników podrażniających. Dzięki temu zabezpiecza się aftę i chroni przed bólem. Podczas wybierania odpowiedniego preparatu – szczególnie dla dzieci, warto zwrócić uwagę aby był łatwy w aplikacji, miał przyjemny smak i nie podrażniał śluzówki. Bardzo ważna jest konsystencja i odporność na ściernie się. Warto dopasować formę preparatu do rodzaju i umiejscowienia afty.

Warto szukać preparatów w aptece, które zawierają poliwinylopirolidon (PVP) i/lub kwas hialuronowy. W czasie leczenia, należy zrezygnować z gorących napojów, a także zbyt ciepłych posiłków i alkoholu. Trzeba unikać czekolady, owoców cytrusowych, ale także kwaśnych, słonych czy mocno przyprawionych potraw. Z drugiej strony warto wzbogacić dietę w witaminy z grupy B (zwłaszcza B12), cynk i witaminy – A, C, E i kwas foliowy.

Leczenie można również zacząć od domowych sposobów na afty:

• kilka razy dziennie płukać jamę ustną z wywaru z wody różanej. Do płukanek można wykorzystać rumianek, liść maliny, szałwie, łopian lekarski czy wywar z czerwonej koniczyny;
• do afty przyłożyć świeżo zaparzony, ale przestudzony woreczek od herbaty.
• odkażać ranę wodą utlenioną ( nie spirytusem)
• płukanie jamy ustnej roztworem soli – pół łyżeczki soli rozpuścić w szklance ciepłej wody.
• stosowanie preparatów z apteki bez recepty.